پاورپوینت درباره زندگی نامه یعقوب لیث

پاورپوینت درباره زندگی نامه یعقوب لیث صفاری

پاورپوینت زندگی نامه یعقوب لیث صفاری با طراحی زیبا و باکیفیت و افکت های جذاب در هنگام نمایش باعث جلب توجه بیننده شده و ارائه مطلب را از حالت بی روح و کسل کننده در می آورد. این پاورپوینت در 26 اسلاید طراحی شده و کاملا قابل ویرایش است.

مباحث بیان شده در پاورپوینت زندگینامه یعقوب لیث صفاری:

مقدمه – نسب و تبار یعقوب لیث – تولد یعقوب لیث – بنیان گذاری سلسله صفاریان توسط یعقوب لیث – حکومت یعقوب لیث – ماجرای ازهر – جنگ یعقوب با عمار خارجی – جنگ یعقوب با صالح ابن حجر – لشکرکشی یعقوب به هرات و فتح آن – رفتن یعقوب به سوی کرمان و فارس – فتح خراسان – جنگ یعقوب با علویان – جنگ دیر العاقول – درگذشت – سیرت و منش یعقوب لیث – ایدئولوژی – احیای زبان فارسی – سکه شناسی

مقدمه

یعقوب لیث صفاری، بنیان گذار و نخستین پادشاه سلسله صفاریان در سیستان بود. او شهر زرنج را به پایتختی برگزید و توانست بخش های وسیعی از ایران بزرگ را فتح نماید. پس از یعقوب، برادرش عمرو لیث جانشین او شد. خواجه نظام الملک طوسی یعقوب لیث را پیرو اسماعیلیه می دانست.

نسب و تبار یعقوب لیث

هیچ یک از کتاب های تاریخ درباره  یعقوب لیث روایت دقیقی ارایه نداده است و بعضی ها دشمنی خودرا تا حدی رسانده اند که می گویند او رویگر زاده ای بیش نبود، مورخین زمان او تحت سلطه خلفای عرب قرار داشتند و تنها نویسنده سیستان وظیفه خود را به خوبی انجام داده است. حمدالله مستوفی در تاریخ گزیده خود چنین آورده است «لیث رویگر بچه سیستانی بود و چون درخود نخوتی می دید به سلاح ورزی و عیاری و راهزنی پرداخت اما در ان طریق انصاف سپردی و مال کسی به یکبارگی نبردی و بوده که از برده بعضی بازدادی شبی خزانه درهم بن نصر بن رافع بن لیث بن نصر سیار را که والی سیستان بود برید و مال بی قیاس بیرون برد سپس چیزی شفاف یافت تصور گوهری کرد برداشت و زبان امتحان بر او زد نمک بود چون حق نمک پیش او بر قبض مال غالب آمد مال بگذاشت و برفت شبگرد خازن از ان متعجب شد و به درهم بن نصر بنمود، درهم مناری کرد و دزد را امان داد تا حاضر شود و لیث صفار پیش او رفت درهم پرسید چون براموال قادر شدی موجب نبردن آنچه بود و لیث حکایت نمک و حق ان را یاد کرد و درهم را پسندیده آورد و او را به در گاه خود راه داد و به او جاه و مرتبه و اورا امیر لشکر کرد.» به گفته صاحب کتاب روضه الصفا «لیث بن معدل سه پسر داشت یعقوب، عمرو، علی، که هرسه به سلطنت رسیدند.

یاقوت حموی در معجم البلدان «لیث را صاحب چهار پسر دانسته است یعقوب، عمرو، علی، طاهر و گوید علی به خدمت رافع ابن هرثمه درآمد و طاهر در بست کشته شد و یعقوب و عمر به امارت رسیدند» و عبد الحی ضحاک گردیزی در زین الاخبار گوید «یعقوب در دهکده قرنین حوالی سیستان پا به عرصه وجو گذاشت و در اندک مدتی بر خراسان و طبرستان و فارس، کرمان دست یافت و سلسله صفاریان را تشکیل داد نوشته گردیزی مانند مورخین دیگر نسبت به یعقوب روی خوشی نشان نداده است و گوید یعقوب در آغاز امر مانند پدر به شغل رویگری مشغول بود و ماهانه پانزده درهم اجرت داشت و چون از این مقام رضایت نداشت در صدد عیاری و راهزنی برآمد و جمعی را به دور خود فراهم آورد. در حبیب السیر راجع به آغاز کار یعقوب چنین آمده است که تمامی اوقات حیات لیث به درودگری مصروف بود و یعقوب نیز در ایام جوانی به همان کار اشتغال داشت و هر چه پیدا می کرد به ضیافت بعضی صبیان خرج می کرد و چون به سن رشد رسید قومی از جوانان جلد غاشیه متابعتش را بر دوش گرفتند آنگاه یعقوب آغاز قطع طریق کرده و در ان امر شرایط انصاف مرعی می داشت و به اندک چیزی از مسافران قانع می گشت.

مؤلف احیا الملوک نسب یعقوب را چنین آورده است «چون خسرو پرویز قبول دین اسلام نکرد دولت از عجم رفته و به اولاد عرب رسید ،اردشیر بن قباد بن خسرو در زمان شاهی یزدگر به حدود دزفول آمد و بعد از شکست یزدگر پسر او نتوانست در آنجا بماند از دزفول به فارس از آنجا به هفتواد که حالا قصبه بم باشد نزول کرد وبه مدت چند سال حکومت کرد و پسر او هامون بن کیخسرو از آنجا به سیستان آمد، در حوالی حوض دارا که موصعیست از نیمروز ساکن شد و به روش فقرا و مساکین روزگار می گذرانید و از نسل او نثر بن خلف ابتدا حرفه رویگری داشت با لیث پدر یعقوب چنان که یعقوب به ال صفار مشهور است و نسب یعقوب به نوشیروان می رساند.» خانواده صفاریان نسب خود را به ساسانیان می رسانند پدر یعقوب مردی بود گمنام از روستای قرنین و چهار فرزند یعقوب و عمرو و طاهر، علی را داشت و یعقوب نیز در شهر زرنگ سیستان به رویگری مشغول بود اگرچه ثروتی نداشت و ظاهراً عیار بود اما دو صفت عشق و محبت به وطن و نفرت از اجنبی دوم و جوانمردی و سخاوت طبع که باعث پیشرفت کار او شد را دارا بود.

در نسب و تبار یعقوب لیث گفته شده «یعقوب بن لیث معدل ابن حاتم ماهان بن کی خسرو بن اردشیر بن قباد بن خسرو پرویز بن هرمز بن خسرو پرویز بن انوشیروان بن قباد بن فیروز بن یزید جردین بن بهرام جور بن یزید جورد بن شاپور ذوالاکتاف بن هرمز بن نرسی بن بهرام بن بهرام بن هرمز البطل بن شاپور بن اردشیر بابک بن ساسان بن بهمن بن اسفندیار بن سیتاسف بن سهراب بن سیاوش بن سهراب بن آهو جنگ بن کیقباد بن کی فشین بن کی ابیکه بن کی منوش بن نوذر بن منوش بن منوشرود بن منوشجهر بن نسروسنج بن ایرج بن افریدون بن اتبین بن جمشید بن بحوجهان بن اینکهد بن اوشهنج بن فراوک بن سیامک بن مشی بن کیومرث.

تولد یعقوب لیث

یعقوب در قریه قرنین یا «کارنین» در حاشیه کویر در شمال شرقی شهر خاش در روستای نیشت در یک منزلی ان بر سر راه فراه متولد شده است، ان شهر کی بوده که نهری از میان ان می گذشته و مسلماً او در خانواده ای رویگر به دنیا آمده است. تاریخ تولد یعقوب لیث محققا معلوم نیست و در نزد بیشتر مورخین به سکوت مانده است اما به گفته برخی محققین چون تاریخ وفات ان در شوال ۲۶۵ بوده است و در این هنگام در کمال صحت و قدرت بوده زیرا که سه سال قبل از ان به سوی بغداد و به سوی خلیفه لشکر کشیده است و بعد از پیغام تهدید آمیزی که برای خلیفه فرستاده به نظر نمی اید که وی در ان هنگام فردی فرتوت و سالخورده باشد و اگر حداکثر عمر اورا به هنگام مرگ۶۵سال به حساب آوریم باید به سال ۲۰۰ه‍-ق متولد شده باشد.

مؤلف تاریخ سیستان ضمن حوادثی که قبل از الواثق خلیفه  عباسی و نزدیک به فوت او آورده چنین می گوید: «یعقوب لیث و عیاران سیستان (صالح بن نصر را قوت کردند) چون مرگ واثق در سال ۲۳۲ ه‍-ق بود این عبارت مربوط به سال های۲۳۰ یا۲۳۱ است و چنین معلوم است که یعقوب در سال جوانی صاحب عنوان سرهنگی از عیاران بوده که به کمک صالح رفته است و کار او در تاریخ ثبت شده است و برای رسیدن به این مقام باید ۲۵ سال داشته باشد و اگر سن اورا در این زمان چنین حساب کنیم تاریخ تولد او باید در سال ۲۰۶یا ۲۰۷ه‍-ق باشد. از روی تخمین و به احتمال قوی تاریخ تولد یعقوب بین سال های ۲۰۰–۲۰۷یعنی در اواخر قرن سوم هجری است معروف بود که قرنین آخور رخش رستم بوده و این خود افتخاری برای یعقوب بود.

بنیان گذاری سلسله صفاریان توسط یعقوب لیث

با زوال خاندان طاهری توسط یعقوب لیث او سلسله صفاریان بنا نهاد. صفاریان یکی از سلسله های تاریخ میانه ایران، که در شرق ایران ایالت های سجستان و سیستان را شامل می شد. نام این سلسله از حرفه صفاری / رویگری یعقوب بن لیث مؤسس این سلسله مایه گرفت است.

حکومت یعقوب لیث

بعد از اینکه با یعقوب به عنوان یک امیر بیعت کردند، حفص بن اسماعیل هم پس از بیعت به عنوان رئیس نگهبانان انتخاب گردید به مدت مدیدی یعقوب با خوارج درگیر شد و در این زمان درهم بن نصر از زندان فرار کرد و نزد سرباتک در کلاشیر رفت و برای از بین بردن یعقوب با او همکاری کرد اما یعقوب با محمد ابن رامش به آنان حمله کرد و یعقوب در این جنگ پیروز میدان بود و تجهیزات نظانی اسب و اموال را مصادره کرد با پیروزی رو به ارگ حکومتی نهاد و از آن پس اوضاع سیستان را سامان بخشید. یعقوب با مردمی که با او هم دل شدند به خوبی رفتار می کرد و اسرا را آزاد کرد و با آنها پیمان بست آنان نیز با او همراه شدند او سپاه عظیمی به راه انداخت در این زمان نامه ای به عمار خارجی فرستاد و از او خواستار بیعت شد و گفت ما قصد داریم با نیت درست سیستان را به کسی بسپاریم و بر قدرت سیستان بیفزاییم و در پاسخ عمار گفت درباره  پیوستن و همراهی به یعقوب باید بیندیشد و همچنین قصد آزار مردم او را ندارد و یعقوب نیز خراج را تعیین کرد و هر ولایتی را به والیانی واگذار کرد.

خلافت مستعینه عباسی در ۷ شوال ۲۴۷ ق بود که خبری مبنی بر اینکه محمد ابن جعفر المنتضر بالله پدر خود متوکل علی الله را به قتل رسانده است این در حالی است که او نیز بعد از شش ماه در گذشت و پسرش مستعین بالله به حکومت رسید او طاهر ابن عبدالله را به حکومت خراسان منسوب کرد و یعقوب که اوضاع سیستان را نظم بخشیده بود عمر را در سیستان گماشت و خود به سرکوب قدرت صالح ابن نصر در بست پرداخت که نبردهای مداوم باعث شد که بست به دست یعقوب بیفتد صالح ابن نصر فرار کرد او با سپاهیان خود از راه کویر به سیستان رفت اما مردم سیستان گمان می کردند که او یعقوب است که از بست بازگشته است و پس از مشخص شدن موضوع مردم سیستان گریختند و عمر خود را در گوشه ای از محلات سیستان پناه داد و یعقوب نیز که در تعقیب صالح رو به سیستان نهاده بود در پنجم شعبان به او حمله برد و او مجبور به فرار شد. پس از فرار صالح ابن نصر اموال و اسلحه و اسبان او به دست یعقوب افتاد که خداوند را به پاس این پیروزی شاکر شد.

ماجرای ازهر

ازهر که تبار خود را به خسرو پرویز پادشاه ساسانی می رساند نامه ای به بزرگان خوارج نوشت و خواستار پیوستن آنها به سپاه یعقوب لیث شد و هزاران نفر به سپاه یعقوب پیوستند. یعقوب هر کدام را به مقام و منصبی وعده داد و این جماعت همراه او در سیستان ماندند. همزمان با قدرت یافتن یعقوب در سیستان، طاهر بن عبدالله در نیشابور درگذشت و خلیفه  عباسی محمد پسر او را به جانشینی اش در خراسان گمارد. در این زمان یعقوب لیث عزیز بن عبدالله را به عنوان جانشین در سیستان گماشت تا به جنگ با صالح در بُست برود. صالح که از این جنگ مطلع شده بود به زنبیل گریخت و یعقوب تمام اموال وی را مصادره کرد و به سیستان بازگشت. در همان سال اسدویه  خارجی به جنگ با یعقوب آمد ولی شکست خورد. یعقوب بار دیگر به جنگ با صالح بن نصر در زنبیل رفت و زنبیل با هزاران فیل و سپاه از صالح پشتیبانی کرد ولی در این جنگ از یعقوب لیث شکست خورد و با تمام اموال و سلاح ها و نزدیکان او روانه سیستان شد و صالح بن نصر با سپاهیان خود گریخت. یعقوب فردی به نام شاهین بن روشن را به تعقیب صالح فرستاد. در نزدیکی پلی به نام سرحد والشتان او را دستگیر کردند و نزد یعقوب آوردند. بعد از ۱۷ روز رسیدن اسرا به سیستان صالح در زندان درگذشت.