تحقیق درباره چهارشنبه سوری

تحقیق درباره چهارشنبه سوری

تحقیق چهارشنبه سوری در قالب فایل ورد تهیه و طراحی شده و شامل صفحه فهرست بندی موضوعات، عنوان تحقیق، مقدمه، متن تحقیق و منابع می باشد که مجموع صفحات این فایل 17 صفحه است.

صفحات این تحقیق شماره گزاری شده و متن آن نیز پاراگراف بندی و ویرایش شده است و آماده ارائه و یا پرینت می باشد. فایل ورد این تحقیق قابل ویرایش بوده و شما می توانید به مطالب آن افزوده و یا هر قسمت که بخواهید حذف کنید.

جهت جلوگیری از بهم ریختگی متون و نمایش صحیح در دستگاه ها و نرم افزار های مختلف علاوه بر فایل Word یک نسخه فایل PDF هم در فایل دانلودی قرار داده شده است.

عناوین و سرفصل ها:

مقدمه – پیشینه – ریشه شناسی مراسم چهارشنبه سوری – ایران باستان – رقص با آتش – یادکرد در شاهنامه – جشن نبرد با تاریکی – مراسم چهارشنبه سوری در آیین زرتشتی – آیین های چهارشنبه سوری – افروختن آتش – قاشق زنی – فال گوشی و گره گشایی – آجیل مشکل گشا – مراسم چهارشنبه سوری در استان های گوناگون ایران – مراسم چهارشنبه سوری در شیراز – مراسم چهارشنبه سوری در شهرهای کُردنشین – مراسم چهارشنبه سوری در اصفهان و قزوین – مراسم چهارشنبه سوری در تبریز – مراسم چهارشنبه سوری در اهواز – مراسم چهارشنبه سوری در لرستان – مراسم چهارشنبه سوری در خراسان – مراسم چهارشنبه سوری در تهران – حاجت خواهی از توپ مروارید – نوروز و چهارشنبه سوری در خارج از ایران – وضعیت کنونی چهارشنبه سوری – کشته ها و مصدومان چهارشنبه سوری – منتقدان چهارشنبه سوری – منابع

قسمتی یاز تحقیق:

مقدمه

چهارشنبه سوری که با نام های جشن چهارشنبه پایان سال و شب چهارشنبه سرخ نیز شناخته می شود یکی از جشن های ایرانی است که در شب واپسین چهارشنبه سال (از غروب سه شنبه) برگزار می شود و اولین جشن از مجموعه جشن ها و مناسبت های نوروزی است.

این جشن در نزد ایرانیان قبل از اسلام در روز خاصی انجام نمی گرفت و معمولاً در اواخر زمستان در حالی که زمین درحال گرم شدن بود انجام می شد، ولی پس از اسلام و حمله اعراب این جشن به آخرین چهارشنبه سال موکول می شد. زیرا چهارشنبه در نزد اعراب روزی نحس و شوم بود.

پیشینه

ریشه شناسی

واژه «چهارشنبه سوری» از دو واژه چهارشنبه — نام یکی از روزهای هفته — و سور به معنای جشن و شادی ساخته شده است. طبق آیین باستان در این روز آتش بزرگی برافروخته می شود که تا صبح زود و برآمدن خورشید روشن نگه داشته می شودکه این آتش معمولاً در بعد از ظهر زمانی که مردم آتش روشن می کنند و از روی آن می پرند، آغاز می شود و در زمان پریدن می خوانند: «زردی من از تو، سرخی تو از من». این جمله نشانگر مراسمی برای تطهیر و پاک سازی مذهبی است که واژه «سوری» به معنی «سرخ» به آن اشاره دارد. به بیان دیگر مردم خواهان آن هستند که آتش تمام رنگ پریدگی و زردی، بیماری و مشکلاتشان را بگیرد و به جای آن سرخی و گرمی و نیرو به آن ها بدهد. چهارشنبه سوری جشنی نیست که وابسته به دین یا قومیّت افراد باشد و در میان بیشتر ایرانیان رواج دارد.

ایران باستان

برافروختن آتش بر روی هیزم و روشن کردن فشفشه، از رسوم جاافتاده در جشن چهارشنبه سوری است.

یکی از جشن های آتش که در ایران باستان برای پیش درآمد یا پیشواز نوروز برگزار می شده و آمیزه ای از چند آیین گوناگون است، جشن سوری بوده است. سوری به یک معنی سرخی است و اشاره به سرخی آتشی است که در این روز می افروخته اند. در تاریخ بخارا آمده است: «چون امیر سدید منصور بن نوح به ملک نشست، هنوز سال تمام نشده بود که در شب سوری چنان که عادت قدیم است آتشی عظیم افروختند.» این آتش را در شب سوری که هم زمان با روزهای «بهیژک» یا «پنچه دزدیده» بود برای گریزاندن سرما و فراخوانی گرما، آن هم بیشتر بر روی بامها می افروختند که هم شگون داشته و هم به باور پیشینیان، تنوره آتش و دود بر بامها، فروهر درگذشتگان را به خانه های خود رهنمون می کرده است.

به دیگر سخن این آتش افروزی بر بام خانه ها، آخرین گام از آیین های «گاهنبار پنجه» یا ده روز پایان سال است. این ده روز را ده روز فروردیان یا فروردیگان می گویند که دربرگیرنده پنجه کوچک (پنج روز نخست -اشتاد روز تا اناران- از ماه اسفند در گاهشماری زرتشتی، برابر با بیست و پنجم اسفند ماه بنا به گاهشمار رسمی کشور) و پنجه بزرگ (پنجه دزدیه، پنج روز پایان سال) می باشد.

چند روز پیش از نوروز مردمانی به نام آتش افروزان که پیام آور این جشن اهورایی بودند به شهرها و روستاها می رفتند تا مردم را برای این آیین آماده کنند. آتش افروزان، زنان و مردانی هنرمند بودند که با برگزاری نمایشهای خیابانی، دست افشانی ها، سرودها و آوازهای شورانگیز به سرگرم کردن و خشنود ساختن مردمان می پرداختند؛ آن ها از هفت روز پیش از نوروز تا دو هفته پس از نوروز با پدید آمدن تاریکی شامگاه، در تمامی جایهای شهر و ده آتش می افروختند و آن را تا برآمدن خورشید روشن نگاه می داشتند. این آتش، نماد و نشانه نیروی مهر و نور و دوستی بود. هدف آتش افروزان برگرداندن نیروی فزاینده و نیک به مردمان برای چیره شدن بر غم و افسردگی بود. همین هدف مهمترین دلیل برپایی جشن سده در میانه زمستان هم هست.

رقص با آتش

آیین آتش افروزی پیش از نوروز به گونه های دیگر در نزد مردمان دیگر کشورها نیز پدیدار می شود، آریاییان قفقاز هنوز در این شب هفت توده آتش می افروزند و از روی آن می جهند. بنا به آیینی کهن در سوئد، شبی را که «والبوری» خوانده می شود به عنوان آغاز بهار می شمارند و در آن آتشی بزرگ افروخته و پیرامون آن به جشن و شادی می پردازند. همچنین نمونه دوردستی از آتش افروزی نوروزی را در نزد مردم روستاهای جنوب کشور رومانی گزارش کرده اند.

آیین آتش افروزی تا روزگار ما بر جای مانده و نام «چهارشنبه سوری» بر خود گرفته است. در ایران باستان بخش بندی هفته به گونه امروزی (شنبه تا پنجشنبه و جمعه) نبوده و در گاهشماری ایرانیان هر یک از ۳۰ روز ماه نامی ویژه داشته است (امرداد، دی بآذر، آذر، …، سروش، رشن، فرودین، ورهرام،… ، شهریور، سپندارمزد، خورداد و …). «هفته» ریشه در ادیان سامی دارد، که باور داشتند خداوند، جهان را در ۶ روز آفرید و روز هفتم به استراحت پرداخت و آفرینش پایان یافت؛ و از همین رو روز هفتم را به زبان یهودی شنبد یا شنبه نامیده اند که به معنی فراغت و آسایش است. بخش بندی روزها به هفته از یهود به عرب و از اعراب به ایرانیان رسیده است. اعراب درباره هر یک از روزهای هفته باورهایی داشته اند؛ برای نمونه اینکه چهارشنبه هر هفته روز شومی است.

منوچهری دامغانی هم اینگونه به این باور اشاره می کند:

چهارشنبه که روز بلاست باده بخور                   به ساتکین می خور تا به عافیت گذرد

یادکرد در شاهنامه

در شاهنامه فردوسی اشاره هایی درباره بزم چهارشنبه ای در نزدیکی نوروز وجود دارد که نشان دهنده کهن بودن این جشن است. مراسم سنّتی مربوط به این جشن ملّی، از دیرباز در فرهنگ سنّتی مردمان ایران زنده نگاه داشته شده است.

جشن نبرد با تاریکی

جشن «سور» از گذشته بسیار دور در ایران زمین مرسوم بوده است که جشنی ملی و مردمی است و «چهارشنبه سوری» نام گرفته است که طلایه دار نوروز است.

در ایران باستان در پایان هر ماه جشن و پای کوبی با نام سور مرسوم بوده است و از سوی دیگر چهارشنبه نزد اعراب «یوم الارباع» خوانده می شد و از روزهای شوم و نحس به شمار می رفت و بر این باور بودند که روزهای نحس و شوم را باید با عیش و شادمانی گذراند تا شیاطین و اجنه فرصت رخنه در وجود آدمیان را نیابند.

در آیین زرتشتی

کتایون مزداپور، نویسنده و پژوهشگر زرتشتی، درباره ارتباط چهارشنبه سوری با آیین زرتشتی چنین می نویسد:

جشن ها و آیین های ایرانی به همه ایرانیان تعلق داشته اند و دارند. بسیاری از آن ها به دوران پیش از مهاجرت آریاییان به این سرزمین بازمی گردند و خیلی از آن ها هرگز زرتشتی نبوده اند، مثل چهارشنبه سوری.

آیین های چهارشنبه سوری

افروختن آتش

عنصر بنیادین آیین جشن چهارشنبه سوری، عنصر آتش است. در مناطق گوناگون ایران در شب چهارشنبه سوری گاه سه کپه آتش (به نشانه سه پند بزرگ ایرانیان باستان: اندیشه نیک و کردار نیک و گفتار نیک) یا هفت کپه آتش (به نشانه هفت امشاسپندان) فراهم می کنند

قاشق زنی

در این رسم دختران و پسران جوان، چادری بر سر و روی خود می کشند تا شناخته نشوند و به در خانه دوستان و همسایگان خود می روند. صاحبخانه از صدای قاشق هایی که به کاسه ها می خورد به در خانه آمده و به کاسه های آنان آجیل چهارشنبه سوری، شیرینی، شکلات، نقل و پول می ریزد. آیین قاشق زنی احتمالاً نشات گرفته از این عقیده است که ارواح نیک درگذشتگان در رستاخیز آخر سال به میان زندگان بازگشته و به شکل افرادی که رویشان پوشیده است به خانه بازماندگان سر می زنند و زندگان برای یادبود و برکت به آنان هدیه ای می دهند. در زند اوستا آمده است که پنج روز آخر سال تا روز پنجم فروردین اورمزد دوزخ را خالی می کند و ارواح رها می شوند. قاشق زنی استفاده ارواح از زبان بدنی به جای زبان گفتاری است.

فال گوشی و گره گشایی

یکی از رسم های چهارشنبه سوری است که در آن دختران جوان نیت می کنند، پشت دیواری می ایستند و به سخن رهگذران گوش فرا می دهند و سپس با تفسیر این سخنان پاسخ نیت خود را می گیرند.

آجیل مشکل گشا

در گذشته پس از پایان آتش افروزی، اهل خانه و خویشاوندان گرد هم می آمدند و آخرین دانه های نباتی مانند: تخمه هندوانه، تخمه کدو، پسته، فندق، بادام، نخود، تخمه خربزه، گندم و شاهدانه را که از ذخیره زمستان باقی مانده بود، روی آتش مقدس بو داده و با نمک تبرک می کردند و می خوردند. آنان بر این باور بودند که هر کس از این معجون بخورد، نسبت به افراد دیگر مهربان تر می گردد و کینه و رشک از وی دور می گردد. امروزه اصطلاح نمک گیر شدن و نان و نمک کسی را خوردن و در حق وی خیانت نورزیدن، از همین باور سرچشمه گرفته است.